Idziemy za ciosem. W wyniku braku ostatecznej decyzji Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie zachowania ekranów akustycznych przy drodze ekspresowej S5, wystosowaliśmy petycję do Prezydenta RP.
Kancelaria
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiejul. Wiejska 10
00-902 Warszawa
Dotyczy: pismo do Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 04.11.2014 r. ws. zmiany decyzji Wojewody Dolnośląskiego z dn. 28.05.2012 r. nr 9/12 (znak IF.AB.7820.34.2011.AK13). dotyczącej zezwolenia na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi ekspresowej S5 Poznań – Wrocław, na odcinku Korzeńsko (bez węzła) – węzeł „Widawa” Wrocław).
Szanowny Panie Prezydencie!
Zarząd Stowarzyszenia „Integracja” (jako strona w postępowaniu) oraz niżej podpisanie mieszkańcy gminy Wisznia Mała zwracają się z prośbą o zwrócenie przez Pana Prezydenta Andrzeja Dudę uwagi na naruszenie konstytucyjnych praw mieszkańców gminy Wisznia Mała (woj. dolnośląskie) przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, oddział we Wrocławiu w kontekście budowy drogi ekspresowej S5 Poznań – Wrocław, na odcinku Korzeńsko (bez węzła) – węzeł „Widawa” – Wrocław oraz proszą interwencję w ww. sprawie u Ministra Infrastruktury i Rozwoju w takim zakresie by ww. mieszkańcy mieli zagwarantowane zabezpieczenia akustyczne w postaci ekranów dźwiękochłonnych przy wyznaczonych odcinkach trasy ekspresowej S5 zgodnie z umową społeczną z 2012 r. (ww.).
Lokalna społeczność jest zainteresowana oddaniem ww. odcinka S5 do użytkowania, zgodnie z decyzją Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28.05.2012 r. Nie godzimy się jednak na to, że łamiąc prawo, GDDKiA likwidowało aż 6 z 8 km planowanych ekranów, dodatkowo obniżając ich wysokość. Większość ze zlikwidowanych ekranów miałaby znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań, w których mieszka duża część mieszkańców naszej gminy. Działania GDDKiA mają na celu uzyskanie marginalnych oszczędności przy budowie drogi ekspresowej S5 (1,5% wartości inwestycji). Skutkować będą pozbawieniem mieszkańców Gminy Wisznia Mała podstawowej ochrony akustycznej, we wcześniej uzgodnionym zakresie. GDDKiA nie bierze pod uwagę interesu lokalnej społeczności.
Uzasadnienie dotyczące kwestii merytorycznych
Zmiany w decyzji Wojewody Dolnośląskiego z 28.05.2012 r. dotyczące zezwolenia na realizację inwestycji drogowej w zakresie ochrony akustycznej, o które wnioskuje GDDKiA oddział we Wrocławiu w piśmie do Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 04.11.2014 (data wpływu 05.11.2014r.), są zmianami istotnymi, które powinny skutkować koniecznością ponownego przeprowadzenia przez Wojewodę Dolnośląskiego kompletnej procedury uzyskania zezwolenia na realizację inwestycji drogowej – ZRID, m.in. łącznie z etapem konsultacji społecznych, który został całkowicie pominięty.
Sam Suplement do Raportu o oddziaływaniu na środowisko w zakresie klimatu akustycznego zawiera szereg błędów merytorycznych oraz metodologicznych oraz sformułowań wprowadzających w błąd organ przeprowadzający ponowną ocenę oddziaływania na środowisko inwestycji W raporcie m. in. stwierdzenia się, że „analizowany w niniejszym opracowaniu przebieg przedmiotowej trasy jest wynikiem ciągłych konsultacji społecznych. Społeczność lokalna jest dobrze poinformowana o kształcie projektu i skorzystała z możliwości wnoszenia uwag i uzyskania dodatkowych wyjaśnień” (patrz: „Raport o oddziaływaniu na środowisko w ramach zmiany uzyskanego zezwolenia na realizację inwestycji drogowej przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi ekspresowej S5 na odcinku Korzeńsko (bez węzła) – węzeł Widawa Wrocław w zakresie klimatu akustycznego. Streszczenie w języku niespecjalistycznym” str. 44 pkt 12. „Analiza możliwych konfliktów społecznych”).
Szczegółowe zastrzeżenia do metodologii opracowania suplementu do raportu przedstawił w swoich pismach Wójt Gminy Wisznia Mała w trakcie postępowania prowadzonego przez RDOŚ.
W naszej ocenie wniosek GDDKiA (oddział we Wrocławiu) do Ministra Infrastruktury
i Rozwoju z dnia 04.11.2014 w sprawie zmiany decyzji Wojewody Dolnośląskiego z dnia
28.05.2012 r. stwarza poważne zagrożenie dla realizacji projektu budowy drogi ekspresowej S5 na skutek jego wad prawnych i merytorycznych. Wady prawne wniosku GDDKiA z pewnością doprowadzą do zaskarżenia podjętych w jego następstwie decyzji administracyjnych i skutkować będą opóźnieniami w realizacji przedmiotowej inwestycji. Komisja Europejska oraz inne organy kontrolne będą miały podstawy aby uznać, że doszło do złamania prawa w trakcie uzyskiwania zmiany decyzji wojewody z 2012 r. i wstrzymać finansowanie wyżej wymienionego projektu przez fundusze unijne.Uzasadnienie w zakresie kwestii formalnych
Prowadzone przez Ministra postępowanie ma charakter odwoławczy (organ II instancji) od decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r. Dotyczy ono m.in. odwołania jednej ze stron – pana T.Z. i w takim zakresie powinno być rozpatrywane.Tymczasem GDDKiA pismem do Ministra z dn. 04.11.2014r. (data wpływu 05.11.2014r.) wniosła o zmianę decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r. w zakresie rozwiązań ochrony akustycznej, które nie były przedmiotem postępowania odwoławczego.
Organem rozpatrującym wniosek o zmianę decyzji – zgodny na realizację inwestycji drogowej powinien być organ, który wydał pierwotną decyzję (wojewoda – organ I instancji). Tymczasem wniosek GDDKiA został skierowany do organu II instancji (ministra). W takiej sytuacji w postępowaniu dotyczącym zmiany decyzji stronom postępowania „uciekł” jeden szczebel w przypadku ewentualnego postępowania odwoławczego. Gdyby zmianę decyzji wydał wojewoda, stronom przysługiwałoby odwołanie do ministra. Jest to niezgodne z art. 78 Konstytucji RP i art. 15 k.p.a.
Ponadto należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia w zakresie ochrony akustycznej przyjęte w decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r. są zgodne z obowiązującymi przepisami a tym bardziej nie naruszają rażąco przepisów prawa oraz interesu społecznego. Natomiast rozwiązania z zakresu ochrony akustycznej, przyjęte w projekcie budowlanym dołączonym do wniosku GDDKiA z dn. 05.11.2014 r., mimo że spełniające (z zastrzeżeniami) obowiązujące przepisy, w tym rozporządzania Ministra Środowiska z dn. 08.10.2012 r. ws. dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. z 2012 r. poz. 1109), zapewniają gorszą ochronę akustyczną terenów (w tym mieszkaniowych) znajdujących się przy projektowanej trasie S-5. Rozwiązania te zostały przedstawione w postanowieniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dn 08.09.2015r. ws. uzgodnienia realizacji przedsięwzięcia i określenia warunków realizacji. Dlatego pozytywne rozpatrzenie wniosku GDDKiA z dn. 05.11.2014 r. o zmianę decyzji Wojewody Dolnośląskiego we wskazanym zakresie (rozwiązania z zakresu ochrony akustycznej) spowoduje wydanie (w trybie odwołania) decyzji, która w zakresie ochrony akustycznej de facto będzie bardziej niekorzystna dla odwołujących się stron. Byłoby to zatem wydanie decyzji na niekorzyść odwołującej się strony, co jest niezgodne z zakazem reformationis in peius wyrażonym w art. 139 k.p.a.
Osobną kwestią jest zasada, zgodnie z którą prawo nie działa wstecz. Otóż przedmiotowa inwestycja została zaprojektowana zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami. Uzyskała również zgodę na realizację inwestycji drogowej (decyzja 9/12 z dn. 28.05.2012r.). W obecnej sytuacji w ramach postępowania odwoławczego próbuje się wprowadzić zmiany, które opierają się na normach akustycznych wprowadzonych po wydaniu pierwotnej decyzji. Takie postępowanie godzi w zasadę trwałości decyzji administracyjnej, narusza prawa nabyte stron i mieszkańców oraz jest niezgodne w już wyżej wspomnianą zasadą o niedziałaniu prawa wstecz.
Komentarz do kwestii społecznych
Na etapie opracowania inwestycji przeprowadzono szereg konsultacji społecznych (w tym spotkań z mieszkańcami), podczas których analizowano różne warianty inwestycji. Finalny przebieg trasy S5 jest wynikiem intensywnych prac projektowych i konsultacji ze społeczeństwem, w wyniku których powstał kompromis zaakceptowany przez wszystkie strony.
Odbywające się obecnie próby zmiany pierwotnej decyzji – zgodny na realizację inwestycji drogowej przeprowadza się z pominięciem strony społecznej – mieszkańców. Zmiany w projekcie wpłyną zdecydowanie negatywnie na klimat akustyczny terenów przyległych. Tymczasem udział mieszkańców w opracowaniu zmian w projekcie – prawdopodobnie ze względu na przewidywany opór społeczny – praktycznie pominięto. W ramach postępowania ws. zmiany decyzji zrezygnowano z konsultacji społecznych przyjętych rozwiązań i z przedstawienia mieszkańcom wpływu zmian na ich środowisko zamieszkania. Tym bardziej cyniczne wydają się stwierdzenia w Raporcie o oddziaływaniu na środowisko inwestycji, które zacytowano powyżej.
W świetle powyższego należy stwierdzić, że wprowadzane w projekcie zmiany są złamaniem umowy społecznej, która została zawarta między inwestorem (de facto Państwem Polskim) a mieszkańcami i w której uzgodniono przebieg trasy z określonymi elementami ochrony akustycznej. Zmiany w projekcie nie zmieniają przebiegu trasy, natomiast radykalnie ograniczają ochronę akustyczną (na terenie gminy Wisznia Mała z przeszło 8km ekranów pozostawiono niespełna 2km, a większość ze zlikwidowanych ekranów znajdowało się w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań, vide: Krzyżanowice/Psary, Kryniczno/Malin, Ligota Piękna, Wisznia Mała, Wysoki Kościół). Takie działania budzą zdecydowany sprzeciw mieszkańców oraz podważają zaufanie obywateli do Państwa prawa.
Komentarz do kwestii ekonomicznych
Chęć wprowadzenia zmian w projekcie inwestycji GDDKiA argumentuje względami ekonomicznymi. Mianowicie w wyniku zmian inwestor ma zaoszczędzić na budowie zabezpieczeń akustycznych niebagatelne środki finansowe, które można przeznaczyć na inne zadania inwestycyjne.
W całym tym (po części niepozbawionym sensu) rozumowaniu pomija się jedna specyfikę przedmiotowej inwestycji. Otóż projektowana trasa S5 na obszarze gminy Wisznia Mała przebiega w większości na projektowanym nasypie (o wysokości od 2-3 do nawet 9m w rejonie Krzyżanowic/Psar). Oszczędności finansowe, które mogą powstać przy zmianach w projekcie, wynikają nie tylko z ograniczenia ilości zabezpieczeń akustycznych ale również ze zmniejszenia ilości prac ziemnych (zwężenie korony nasypu, na którym będzie prowadzona trasa).
Rozwiązanie to (zwężenie korony nasypu) spowoduje, że w przyszłości – nawet w przypadku stwierdzenia po realizacji inwestycji przekroczenia poziomu hałasu w otoczeniu – montaż ekranów akustycznych będzie niemożliwy (ze względu na brak miejsca na nasypie). W takiej sytuacji późniejsza inwestycja, polegająca na montażu zabezpieczeń akustycznych, z pewnością będzie niosła za sobą o wiele większe nakłady finansowe, niż kwoty zaoszczędzone na etapie budowy całej trasy. Dodatkowo trzeba się liczyć z tym, że w późniejszym okresie nie będzie możliwe dofinansowanie inwestycji ze środków unijnych.
W związku z tym, że należy się liczyć ze wzrostem natężenia hałasu w otoczeniu trasy S5 (co stwierdza również Raport o oddziaływaniu na środowisko inwestycji), należy dokładnie przeanalizować „opłacalność” wprowadzanych obecnych zmian w projekcie trasy S5. W perspektywie długofalowej zmiany te należy ocenić jako zdecydowanie niekorzystne (ze względów środowiskowych, społecznych i ekonomicznych).
Komentarz do kwestii zdrowotnych
Wieloletnie, niepodważalne badania WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) udowadniają, że długotrwałe oddziaływanie hałasu powyżej 55 dB jest szkodliwe dla zdrowia. Faktyczne usunięcie ekranów spowoduje zmianę poziomu hałasu z 55 DB na 60 DB tj. podniesienie poziomu hałasu około czterokrotnie. Można szacować, że obszar szkodliwego przekroczenia hałasu obejmie przynajmniej pół kilometra z każdej strony drogi ekspresowej S5. Większość miejscowości naszej gminy położona jest wzdłuż drogi S5. Tym samym znacząca część mieszkańców naszej gminy z miejscowości: Krzyżanowice, Psary, Kryniczno, Ligota Piękna, Wisznia Mała, Wysoki Kościół na dziesiątki lat znajdzie się w w szkodliwym dla zdrowia obszarze przekroczenia poziomu hałasu. Niezależnie od szkodliwości znacząco pogorszy się jakość życia mieszkańców gminy Wisznia Mała. Problem dotknie nie tylko nas, ale kolejne pokolenia.
W związku z powyższym uzasadnieniem prosimy o respektowanie naszych praw jako obywateli państwa, które kieruje się nie tylko dobrem ekonomicznym ogółu ale także dba o jednostki, które ten ogół tworzą.
Z wyrazami głębokiego szacunku,
Załącznik nr 1 do petycji
Sytuacja prawna – chronologia
19.08.2011 r. – wniosek GDDKiA (znak GDDKiA-O/WR-P2-LS-41/S5/381/2011) do Wojewody Dolnośląskiego o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej
28.05.2012 r. – decyzja Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 (znak IF.AB.7820.34.2011.AK13) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej
23.12.2013 r. – postanowienie Ministra Infrastruktury i Rozwoju (znak BOII-3eb-772-75-2263/12/13) stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania od decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r. m.in. przez pana T.Z. (stwierdzono, że odwołania zostały złożone po terminie).
Na powyższe postanowienie pan T.Z. wniósł skargę do WSA w Warszawie.
07.02.2014 r. – decyzja Ministra Infrastruktury i Rozwoju (znak DOII-IIIeb/BOII-2eb-772-75-239/12/13/14 ws. uchylająca w części i orzekająca w tym zakresie co do istoty sprawy, a w pozostałej części utrzymanie w mocy decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r.
29.05.2014 r. – prawomocny wyrok WSA w Warszawie uchylający zaskarżone postanowienie Ministra z dn. 23.12.2013r. w części dotyczącej pana T.Z. (wyrokiem uznano, że odwołanie pana T.Z. zostało złożone w terminie). Organ odwoławczy (Minister Infrastruktury i Rozwoju) został zobligowany do ponownego rozpatrzenia odwołania pana T.Z. z dn. 22.05.2012r. uzupełnionego dn. 15.12.2012r . oraz kolejnych pism złożonych w toku postępowania odwoławczego ws. decyzji Wojewody Dolnośląskiego nr 9/12 z dn. 28.05.2012r.
Minister Infrastruktury i Rozwoju wznawia postępowanie administracyjne zakończone decyzją Ministra z dn. 07.02.2014r.
05.11.2014 r. – GDDKiA składa do Ministra Infrastruktury i Rozwoju wniosek (pismo z dn. 04.11.2014 r. znak GDDKiA-o/WR-I2-LS-4111/S5-PR/278/2014) o zmianę decyzji Wojewody Dolnośląskiego we wskazanym zakresie (rozwiązania z zakresu ochrony akustycznej). Jednocześnie GDDKiA wnosi przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko inwestycji.
06.11.2014 r. – Minister Infrastruktury i Rozwoju pismem do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu (znak DOII-II-ło-772-99-2136/14) wnosi o uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia.
19.12.2014 r. – GDDKiA składa do RDOŚ „Suplement do raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwiznięcia polegającego na budowie drogi ekspresowej S-5 na odcinku Korzeńsko (bez węzła) – węzeł Widawa Wrocław w zakresie klimatu akustycznego”.
05.01.2015 r. – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska pismem do Ministra Infrastruktury i Rozwoju (znak WOOŚ.4242.132.2014.AMA.5) zwrócił się zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w sprawie przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowej inwestycji.
Minister Infrastruktury i Rozwoju wydaje stosowne obwieszczenie o przystąpieniu do przeprowadzenia ponownej oceny oddziaływania na środowisko przedmiotowej inwestycji.
22.01.2015 r. – GDDKiA składa do RDOŚ kolejne uzupełnienie do raportu o oddziaływaniu na środowisko inwestycji.
18.02.2015 r. – Minister Infrastruktury i Rozwoju informuje (znak pisma DOII-II-ło-772-99-426/14/15) o nadaniu Stowarzyszeniu Mieszkańców Gminy Wisznia Mała „Integracja” przymiotu uczestnika postępowania na prawach strony.
02.03.2015 r. – upływa termin do wnoszenia uwag i wniosków stron
09.03.2015r. – Minister Infrastruktury i Rozwoju informuje (znak pisma DOII-II-ło-772-99-582/14/15) przekazuje RDOŚ informacje o sposobie oraz terminie podania do publicznej wiadomości informacji o toczącym się postępowaniu oraz uwagi i wnioski złożone przez przedstawicieli społeczeństwa: Wójta Gminy Wisznia Mała, Stowarzyszenie Mieszkańców Gminy Wisznia Mała „Integracja”, Mieszkańców indywidualnych.
16.03.2015r. – Stowarzyszenie „Integracja” składa wniosek do RDOŚ o oddalenie wniosku o przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko inwestycji
11.05.2015 r. – GDDKiA składa do RDOŚ kolejne uzupełnienie do raportu o oddziaływaniu na środowisko inwestycji.
05.06.2015 r. – GDDKiA składa do RDOŚ kolejne uzupełnienie do raportu o oddziaływaniu na środowisko inwestycji.
24.06.2015 r. – Stowarzyszenie „Integracja” składa do RDOŚ pismo wskazujące na nieprawidłowości proceduralne w trwającym postępowaniu i metodologiczne i merytoryczne w przedłożonym przez GDDKiA suplemencie do raportu oraz jego uzupełnieniach
26.06.2015 r. – Wójt Gminy Wisznia Mała składa do RDOŚ kolejne pismo zgłaszające zastrzeżenia do przedłożnego przez GDDKiA suplementu do raportu oraz kolejnych uzupełnień
17.07.2015 r. – GDDKiA składa do RDOŚ kolejne uzupełnienie do raportu o oddziaływaniu na środowisko inwestycji.
10.08.2015 r. – Wójt Gminy Wisznia Mała składa do RDOŚ kolejne pismo zgłaszające zastrzeżenia do przedłożnego przez GDDKiA suplementu do raportu oraz kolejnych uzupełnień
08.09.2015 r. – RDOŚ uzgadnia realizację przedsięwzięcia i określa warunki realizacji (postanowienie WOOŚ.4242.132.2014.KC.36) – zgoda na rezygnacje z budowy ekranów akustycznych
20.10.2015r . (data publikacji na BIP UG Wisznia Mała) – Minister Infrastruktury i Rozwoju informuje o zakończeniu postępowania wyjaśniającego (obwieszczenie DOII-II-ło-772-99-1938/14/15), możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz o rozpatrzeniu sprawy do 30.11.2015r.